حفاظت و ایمنی در کارگاه نجاری

عنوان آموزش:حفاظت و ایمنی در کارگاه نجاری

تهیه شده توسط:عباس جمالی(کارشناس آموزشی رشته صنایع چوب)

مقدمه:ایمنی و حفاظت به منظور پیشگیری از صدمات ناشی هنگام کار برای محل تولید کارگاهی در نظر گرفته می شود. هدف ایمنی و حفاظت این است که محیط سالم و دور از خطرات صنعت چوب و مبلمان ایجاد کنیم و باعث ناراحتی است که قطع عضو به دلیل استفاده غیر اصولی از ماشین اره مجموعه،رنده،گندگی،پرس،مته، اورفرز،اره نواری اتفاق افتاده است و حتی در اثر سهل انگاری و عدل کنترل چوب ماسیو و صفحات چوبی و نداشتن آمادگی و مهارت برای برش کاری این قطع عضو بارها تکرار شده است و این فقط برای افراد مبتدی نیست بلکه استاد کاران هم باید قوانین ایمنی و حفاظت کارگاه را اجرا کنند.

مقررات عمومی:

*تمام استاد کاران،کارگران،هنرآموزان یا افراد متفرقه(باربر) باید قوانین ایمنی و حفاظت کارگاه صنایع چوبی را اجرا کنند.

*تراشه ،خرده چوب و خاک اره ها و مواد دیگر را بعد از پایان روز کاری از محل کارگاه خارج شوند تا کف کارگاه و محیط کار  تمیز و عاری از هر گونه ضایعات باشد

*ماشین آلات صنایع چوبی را مجهز به مکنده کنید تا از انتشار خاک اره و تجمع ضایعات چوب در کارگاه و علی الخصوص بر روی قسمت های مختلف ماشین آلات که برش و تسطیح چوب صورت می گیرد جلوگیری شود.

*قسمتهای انتقال دهنده نیرو مانند تسمه و تیغه اره فلکه،چرخ دنده ها،زنجیر ها،نقاله ها فلکه های اصطحکاکی،تسمه انتقال نیرو دستگاه سه کاره،غلطکها و همچنین دیگر قسمتهایی که امکان درگیری با لباس کار و یا بدن را دارند بایستی به حفاظ مناسب،محکم،مقاوم و ایمن مجهز کنید.

قسمت تیغه اره فلکه با ام دی اف پوشانده شده

*هنگامی که فعالیت در کارگاه صنایع چوبی را شروع می کنید بسته به نوع  کار وسائل حفاظت فردی متناسب مانند لباس کار، کلاه ایمنی، ماسک تنفسی، کفش کار، عینک ،دستکش ،گوشی، حفاظ طلقی و غیره را استفاده کنید لباس کار باید به نحوی باشد که علاوه بر راحتی در انجام کار،از برخورد با قسمتهای مختلف اره و رنده و قطعات متحرک دستگاهها جلوگیری کند.

لباس کار مناسب برای ماشین رنده

*نظاوت،سرویس و تعمیر ماشین آلات چوب را هنگامی انجام دهید که ماشین خاموش است در غیر این صورت عوامل جبران ناپذیری اتفاق خواهد افتاد.

نظافت بعد از خاموش شدن دستگاه

*هنگامی که با ماشین آلات عمل برش یا تسطح چوب را انجام می دهید،لطفا به حفاظ آن دست نزید یا گونیای برش را تنظیم نکنید،این عمل در هنگام روشن بودن ماشین خطرناک است و پس از خاموش کردن گونیا،تیغه و غیره را با اطمینان بیشتر تنظیم کنید.

تنظیم تیغه بعد از خاموش شدن دستگاه

*تجهیزات برقی مانند پریز،کلیدو غیره داخل محفظه فلزی قرار گیرند و سیمها و کابلهای مورد استفاده از داخل کانالها و یا لوله های مخصوص و مناسب عبور داده شود و در اطراف ماشین آلات مخصوصا دستگاه هایی که بیشتر خطر آفرین هستند کلید قطع اضطراری به تعداد کافی و در دسترس قرار دهید تا هنگام حادثه و خطر قابل رویت باشد.هنگامی که برق قطع می شود و برای جلوگیری از وصل شدن ناگهانی برق و حرکت نمودن دستگاه حتماً در مسیر اصلی برق از کنتاکتورهای مناسب استفاده شود.

تابلو برق دارای کنتاکتور مخصوص برای هر دستگاه

*یکی از مواردی که در بعضی از کارگاه های ساخت مبلمان دیده می شود این است که حفاظ ها،گیره ها،گونیا و هر گونه تجهیزات جانبی ایمنی را از دستگاه جدا کردند و بدون آنها عمل برش و تسطیح را انجام می دهند،توجه داشته باشید یکی از علت های حادثه نقص عضو نبود حفاظ و گونیا است لطفا موارد نام برده را از دستگاه جدا نکنید.

*برای هدایت و هل دادن قطعات مخصوصا قطعات کوچک چوبی در هنگام کار با دستگاه اره میزی یا ماشین رنده بهتر است از دستگیره هدایت قطعه استفاده کنید.

دستگیره هدایت قطعه

*در ماشین هایی مانند اره نواری،اره میزی،خراطی وغیره حتما الکتروموتور آن دارای قدرت کافی باشد تا تیغه اره داخل چوب گیر نکند،بعضی از دستگاه های تکفاز به بازار وارد شده است که اگر چوب سخت یا ضخامت زیادی داشته باشید دستگاه از حرکت می ایستد

*تیغه اره نوای باید بدون ترک و همیشه تیز و دندانه آنها چپ و راست شده باشد.تیغه و دندانه های اره نواری و اره میزی را متناسب و طبق نوع چوب(خشک،تر،نرم،سخت یا برای فراورده های چوبی مثل(تخته فیبر با دانسیته متوسط،تخته لایه،تخته خرده چوب)انتخاب کنید.

*فاصله بین سطح میز کار و سقف کارگاه و وسائلی که به سقف نصب شده مانند لامپ نباید کمتر از 2 متر باشد.

*مبلمان ساخته شده یا مواد اولیه برای ساخت و تجهیزات سیار کارگاه را در مسیر حرکت و عبور و مرور قرار ندهید.تصویر زیر تجهیزات و مواد ساخت در مسیر عبور و مرور قرار گرفته است.

*صفحات چوبی و الوار،گرده بینه درخت را به دیوار تکیه دهید فقط احتمال سقوط و لغزش نداشته باشد، دیواری که برای تکیه دادن تخته ها و الوارها استفاده می شود بایستی استقامت و استحکام کافی متناسب با بار وارده را داشته باشد و همچنین تولیدات کارگاهی بایستی در محل مناسب به نحو ایمن نگهداری شوند. صفحات فشرده چوبی و موارد مشابه را بصورت افقی بر روی زمین قرار داده و لازم به ذکر است چند قطعه چوب یا پالت زیر آنها قرار دهید تا صفحه زیرین مستقیما با کف کارگاه برخورد نکند و در صورتی که فضای کمی دارید بطورعمودی قرار دهید باید فقط از تکیه گاه مطمئن استفاده کنید.

پیشگیری از آتش سوزی:حلالها،رنگها و دیگر مواد قابل اشتعال که در نجاری مورد استفاده می شود در مکانهای خاص دور از حرارت ، جرقه ، تابش نورمستقیم خورشید و محل هایی که احتمال وقوع آتش سوزی دارد نگهداری گردد.

محل نصب کپسول اطفاء حریق بایستی به نحوی انتخاب گردد که  هنگام حادثه قابل دسترسی و در معرض دید باشد و در تمام نقاط کارگاه وجود داشته باشد.

قطعات چوب و الوار را با  مواد قابل اشتعال در مجاورت بخاری قرار ندهید.در کارگاه از وسایل گرمایشی مناسب و ایمن برای گرم نمودن فضای کارگاه استفاده شود.

استعمال دخانیات و ایجاد آتش روباز در کلیه قسمتهای کارگاهها اعم از نجاری،نقاشی،انبارها و غیره ممنوع است.

رنگ و کاربرد آن در ایمنی و حفاظت

طبق استاندارد ANSI هر رنگ دارای کاربرد ویژه ای بوده و در موارد خاصی بکار میرود.

قرمز:رنگ قرمز علامت توقف (کلیدهای توقف اضطراری) و تجهیزات پیشگیری و مبارزه با حریق مانند جعبه های هشدار دهنده، سطلهای شن و … را نشان می دهد.

نارنجی:این رنگ برای نشان دادن خطر بکار می رود. مثلا برای نشان دادن قسمتهای متحرک ماشین که می تواند ایجاد له شدگی، بریدگی و … بکند و نیز اگر حفاظ ماشین برداشته شود با این رنگ نشان می دهند.

سبز:برای نشان دادن راههای تخلیه، نجات، پستهای کمکهای اولیه، اجازه عبور وسایل نقلیه و بطور کلی معرف تاسیسات حفاظتی است. رنگ سبز یعنی رنگ ایمنی.

آبی:از آنجاییکه آبی رنگ اصلی هشدار دادن می باشد برای نشان دادن خطر بکار میرود. کاربرد آن شامل برچسب زدن برای هشدار دادن به منظور جلوگیری از شروع و به راه افتادن ماشین هایی که تحت تعمیر بوده و کارگر در آنها مشغول بکار می باشد.

زرد:برای نشان دادن احتیاط، مخاطرات فیزیکی نظیر برخورد، سر خوردن، افتادن و ماندن بین چیزی بکار میرود.

سیاه و سفید:برای راهروهای رفت و آمد و خطوط جهت یابی بکار می رود.

سیاه و زرد:برای نشان دادن مسیر حرکت وسایل نقلیه مثل لیفتراک بکار میرود. مهمترین کاربرد رنگ در صنعت نشان دادن هویت لوله ها است.