بررسی ساختمان چوب

بررسی قسمت های مختلف ساختمان چوب

نویسنده:عباس جمالی(کارشناس و متخصص رشته صنایع چوب و مبلمان)

چوب ناهمگن است:چوب دارای ساختمان اسفنجی(متخلخل)وبرخلاف مواد دیگر از سلول های مختلف شامل:فیبر،پره های چوبی(پارانشیم)،آوندها،تراکئید تشکیل شده است که هر کدام از سلول ها وظیفه مشخصی دارند و در طول دوره رشد گیاه شکل و اندازه انها تغییر می کند مانند چوب بهاره و تابستانه

چوب هرسونایکسان است:سلول های تشکیل دهنده چوب که در جهات عرضی،مماسی،شعاعی بررسی می شود قرار گرفته اند و حدود 90%  سلول ها در محورطولی درخت و مابقی عمود هستند که در جهت محور طولی(آوندها وفیبر)و جهت عمود بر محور طولی(پره های چوبی)قرار گرفته اند.

بررسی ماکروسکوپی ساختمان چوب:(قابل رویت با چشم غیر مسلح)

پوست برون(لایه مرده):ترکیبی از بافت ها و سلول های مرده و ضخامت آن در سنین مختلف درخت و نسبت به گونه متغیر است.پوست برون معمولا خشک و چوب پنبه ای می باشد و وظیفه آن حفاظت تنه درخت است

پوست درون(لایه زنده):ترکیبی از بافت ها و سلول های زنده،نرم و مرطوب است و مواد غذایی تهیه شده را به نقاط مختلف درخت ارسال می کند

کامبیوم(لایه زاینده): بین پوست و چوب قرار گرفته و تقسیم بندی سلول ها از خارج پوست(بافت آبکش) و از داخل سلول های تشکیل دهنده چوب(بافت چوب)را تولید می کند.

چوب:بلافاصله از کامبیوم،چوب قرار دارد.وظیفه آن انتقال آب،ذخیره مواد غذایی و تامین مقاومت مکانیکی است خود چوب به دو بخش برون چوب و درون چوب تقسیم می شود

چوب برون:این قسمت بعد از کامبیوم قرار دارد که رنگ آن معمولا روشن تر از قسمت مرکزی شاخه  و حاوی سلول های زنده و فعال است و شیرابه را از ریشه به برگ ها انتقال می دهد.

چوب درون:بخش میانی تنه درخت را چوب درون می گویند.سلول های این قسمت غیر فعال بوده؛در واقع هنگامی که سلول های  چوب برون غیر فعال می شوند چوب درون تشکیل می شود و رنگ آن تیره تر از چوب برون است و کار آن ذخیره مواد استخراجی و تامین مقاومت مکانیکی درخت است که به همین علت با ذخیره مواد غذایی رنگ آن تیره تر خواهد بود و در بعضی گونه ها چوب درون بیشتر از چوب برون دیده می شود.

مغز:دارای بافت نرمی است که در مرکز تنه و شاخه ها قرار دارد و چوب آن ارزش صنعتی ندارد

اشعه چوبی:پره های چوبی نوارهای هستند متشکل از یک یا چند ردیف سلول های شعاعی که از پوست تا مرکز درخت و عمود بر دوایر سالیانه امتداد دارند و کار آنها عمدتا انتقال و ذخیره مواد غذایی است.

چوب بهاره و تابستانه:چوبی که در اغاز فصل رویش به خصوص در چوب های مناطق معتدله و سردسیری تشکیل می شود معمولا حاوی سلول های درشت با دیواره سلولی نازک است.رنگ آن روشن است و اصطلاحا به آن چوب بهاره می گویند.در حالی که چوبی که در پایان  دوره ی رویش به وجود می آید،به دلیل کم بودن جریان آب سلول هایی با حفره سلولی تنگ تر و غشای سلولی ضخیم تر دارند و رنگ آن تیره تر از چوب بهاره است و اصطلاحا به آن چوب تابستانه گفته می شود(شکل2-2)

به مجموع چوب بهاره و تابستانه که در یک طول دوره رویش تولید می شود اصطلاحا یک حلقه یا یک دایره(رویش سالیانه)می گویند

حفره سلول و دیواره سلول

به تصویر بالا دقت کنید:در فصل بهار چون میزان بارش باران زیاد است و مواد غذایی  بیشتر از تابستان و زمستان به درخت می رسد حفره های سلولی درشت و دیواره نازک خواهد شد.در بعضی مواقع شما می توانید یک مقدار چوب درخت کهن را از یک منطقه دلخواه برش بزنید و در آزمایش مقدار بارش باران را در سالیان گذشته را مشاهده کنید

چوب در جهات مختلف

چوب ماده ای انیزوتروپیک یا هر سو نایکسان است؛بنابراین برای شناخت بهتر ساختمان چوب و قبل کار با آن بهتر است مقاطع چوب را بشناسیم.چوب در سه جهت طولی و عرضی برش می خورد که برش طولی خود در دو جهت شعاعی و مماسی واقع شده است

برش عرضی:وقتی چوب عمود بر طول یا برخلاف راستای الیاف برش می خورد به آن برش عرضی گفته می شود که در این برش الیاف چوب قطع شده و دوایر سالیانه درخت مشاهده می شود

برش مماسی:هنگامی که چوب به صورت مماس بر دوایر سالیانه خود برش بخورد به آن برش مماسی گفته می شود.در کارخانجات چوب بری بیشتر برشها از نوع است.

برش شعاعی:اگر چوب به صورت طولی در جهت پرده های چوبی بریده شود به آن برش شعاعی گفته می شود

منبع:سایت نجارکوچک  www.najjarekochak.ir