روش های مختلف خم کردن چوب
اغلب مبلمانی که از قطعات خم شده برخوردار هستند به صورت چوب و تخته های یک تکه می باشند و در بعضی از کارخانه های تولید مبلمان سینمایی و سالن سخنرانی از صنعت تخته لایه جهت لایه لایه کردن چوب و در انتها داخل قالب قرار داده و در نهایت یک قطعه از صندلی یا هر نوع سازه ای را با روش لایه لایه کردن چوب ،خم و تولید می کنند.روش ها مختلفی برای خم کردن چوب به کاربرده می شود که هر کدام آنها مزایا و مضرات خود را دارا می باشد.در این پست نجارکوچک روش های مختلف خم کردن چوب را معرفی می کند تا متوجه شوید که کدام روش مناسب پروژه شما می باشد.
نکته اول:رطوبت چوب
برای تولید قطعات قوس دار معمولا از چوب خشک شده(MC=12%)استفاده می کنند اما در بعضی از روش های خم کردن حتما باید رطوبت چوب(MC)افزایش داده شود،چون چوب با جذب رطوبت واکشیده و نرم می شود و در بعضی مواقع باید دمای چوب نیز بالا رفته و قدرت چوب را کاهش دهد تا به راحتی در قالب خم کنیم.شاید به این فکر کنید که چوب خشک بوده و حال خیس است،چگونه آن را خشک کنیم؟سه حالت رطوبت در چوب وجود دارد.اولی آب”نهادی”است که در مولکول های سلولی چوب وجود دارد حتی اگر چوب خشک شده باشد.دقت کنید حذف این رطوبت امکان پذیر نیست چون نمی توانیم چوب را تا صفر درصد رطوبت خشک کنیم ودر غیر این صورت چوب به خاکستر تبدیل می شود.دومین آب”آغشتگی”است که در دیواره سلولی چوب قرار دارد که هنگام خشک کردن چوب باید بادقت این رطوبت را خارج کرد در غیر این صورت معایب جبران ناپذیری در انتظار الوار خواهد بود.سومین آب”آزاد”است که به صورت بخار و آب در داخل حفره سلول های چوبی قرار گرفته که اگر هوا گرم یا خشک باشد سریع از چوب خارج می شود.
متخصصین رشته تکنولوژی چوب یک نقطه حساس رطوبتی به نام fiber saturation point را برای خود در نظر گرفتند زیرا در این نقطه مقاومت های چوب تغییر می کند و این یک مسئله بسیار مهم برای کم یا زیاد شدن خواص فیزیکی و مکانیکی چوب است.تعریف کلی از fsp این خواهد بود که اگر چوب را خشک کنیم،تمام آب آزاد آن خارج شود و فقط آب آغشتگی باقی بماند بیان می شود چوب در نقطه fiber saturation point(نقطه اشباع فیبر)است و حال چوب به MC=30% رسیده و باید به آن توجه کرد.
نکته دوم:محور خنثی(neutral axis)
دلیل شکست چوب در هنگام خم کردن”neutral axis”می باشد ومحور خنثی را با تکیه گاه و کمربند باید مهار کنیم.هنگامی که نیرو را وارد می کنیم تا چوب خم شود الیاف سطح L منفی در حال کوتاه شدن و الیاف سطح L مثبت در حال طویل شدن است و در نتیجه سطح L منفی در معرض فشردگی و سطح L مثبت در معرض کشیدگی قرار می گیرد و اگر نیرو بیشتر شود محور خنثی به به سطح L مثبت برخورد می کند و چوب می شکند.به تصویر زیر دقت کنید،اگر نیرو به سطح چوب اعمال نشود،الیاف چوب در حال تعادل است و به آن اصطلاحا neutral axis(محور خنثی)می نامند.
مانند تصویر زیر چندین قطعه نازک چوب برروی هم قرار می دهیم و در نهایت به آن نیرو وارد کنیم،ملاحظه می کنید که چوب ها به صورت پلکانی در می آیند و از این تغییر شکل متوجه خواهیم شد که در حالت خم شدن قطعات پدیده قیچی شدن و لغزش لایه ها بر روی یکدیگر نیز وجود دارد و باید در تولید به آن توجه کنیم.
نکته سوم:نوع چوب و جرم مخصوص
همان طور که می دانید تمامی چوب هارا نمی توانیم خم کنیم به این علت که اگر جرم مخصوص چوب زیاد باشد خم کردن چوب به سختی صورت می گیرد و نکته ای هم باید اضافه کنم که گره چه مرده چه زنده نباید در قطعاتی که می خواهید آنها را خم کنید وجود داشته باشد.بهترین چوبی که می توانید جهت تولید قطعات خم مبلمان استفاده کنید گردو آمریکایی می باشد و اگر می خواهید از چوب های بیشتر اطلاع پیدا کنید اینجا کلید کنید
***
با توجه به اینکه روش های زیادی برای خم کردن چوب وجود دارد تصمیم گرفتم به دو بخش تقسیم کنم که در این پست 3 روش را معرفی خواهم کرد و در پست های بعدی روش های دیگر نیز تدریس خواهد شد.
روش اول:خم کردن به روش جعبه بخار
جعبه بخار می تواند از چوب یا فلز ساخته شود که نجارکوچک توصیه می کند از نوع فلزی آن را بسازید.شاید در فیلم ها مشاهده کرده باشید از لوله های PVC نیز استفاده می کنند که این روش هم بسیار کاربردی برای کارهای ظریف می باشد.جعبه بخار باید دارای دو سوراخ باشد که یکی از آن در پایین که شلنگ ورودی بخار که ممکن از دیگ بخار را خودتان بسازید یا از کتری استفاده کنید و سوراخ دومی در بالا باشد که بخار اضافی از جعبه خارج شود.
نکته مهم و فوت کوزه گری این بخش این است که به ازای هر 2.5 سانت ضخامت باید 90دقیقه چوب داخل جعبه بخار باشد.
قالب یا شابلون را از قبل بسازید و بعد از زمان مشخصی که چوب داخل جعبه بخار قرار گرفته است آن را داخل شابلون قرار داده و سریعتر با گیره های مختلف آن را خم کنید تا مانند شکل شابلون شود.توجه کنید حداقل 12 ساعت باید داخل شابلون،پرس باشد.
روش دوم:خم کردن چوب به صورت لایه لایه
هنگامی که قطعه ای را می خواهید خم کنید اما ضخامت بسیار زیادی دارد و در دستگاه بخار اصلا نمی توان قرار داد؛بهترین عمل روش خم کردن به صورت لایه لایه است.در این روش چوب ها را با اره نواری یا اره میزی به صورت نازک برش می زنید و در نهایت بعد از اعمال چسب به قطعات و قرار دادن کنار هم داخل شابلون یا قالب قرار می دهید.حال که چوب نازک تر شده است اگر مایل باشید می توانید مقداری نیز در داخل جعبه بخار قرار دهید.
روش سوم:خم کردن به روش شیار زنی یا خط زنی
در این روش شیاری های بر روی سطح چوب ایجاد می شود و در نهایت منجر به خم،در همان قسمت شیار زده می شود.عمق شیار نباید زیاد باشد چون هنگام خم شدن چوب،ام دی اف،تخته لایه وغیره می شکند.فاصله شیارها از هم باید 1/3 سانتی باشد.
منبع:وبسایت نجارکوچک
نویسنده و پژوهشگر:عباس جمالی-کارشناس رشته صنایع چوب و مبلمان
36 دیدگاه
محمد
خرداد 18, 1399 at 03:34سلام . من چوب الوار چهار تراش 5*5 خریدم به طول 3 متر. الان بعد از دوروز میبینم که خم شده .به قول معروف تاب برداشته . چیکار کنم صاف بشه . جهت اطلاع بگم که نجار چوب رو برای من از تنه درخت بریده. الان میخوام کارکنم چیکار کنم صاف بشه. ممنون از راهنماییتون.
عباس جمالی
تیر 9, 1399 at 10:46سلام.چوبتون ابتدا باید رنده در نهایت گندگی شود
ارتباط دهی:
توفیق از بابل
اسفند 13, 1398 at 19:12سلام توفیق هستم میخوام یک قاب ائینه گرد100متری 10*5گرد درست کنم ایابا بخار شدنی راهنمای کنید باتشکر
عباس جمالی
اسفند 18, 1398 at 07:21سلام.بله چرا امکان پذیر نیست.انسان هر کاری می تونه انجام بده
ابراهیم
دی 17, 1398 at 15:33با سلام. اخیرا یه تخته چند لایه هایی هست که عین کره خم میشن و با چسب چوب آغشته میشن تا شکلشون رو حفظ کنن. پس از تحقیقاتی که کردم متوجه شده این کار احتمالا با تخریب لیگنین چوب که در واقع چسب طبیعی بین الیاف چوبه صورت میگیره. اولا از صنعتگران عزیزی که به تولید تخته های چندلا میپردازن خواش میکنم وارد این بازار هم بشن تا ما واردات این محصول در حال پرمصرف شدن رو خیلی زود متوقف کنیم. حالا من بیسواد یه کدی دادم شاید اشتباه باشه. از کارشناسان امر مثل همین عباس خان جمالی هم میخوام به این قضیه توجه کنن. سوالم هم اینه که عباس خان آیا یه حلال دم دستی مثل تینر واسه لیگنین وجود داره؟
عباس جمالی
دی 22, 1398 at 15:26سلام.خم کردن چوب حدودا 24 روش دارد.که یکی از این روش ها خم کردن چوب با مواد شیمایی می باشد که به طور جامع در مورد این موضوع مقاله ای منتشز میکنیم
بهار
آبان 11, 1398 at 20:41سلام. امکانش هست چوب فروش در اصفهان معرفی بفرمایید؟
عباس جمالی
آبان 13, 1398 at 12:57اطلاعاتی در این مورد در سیستم ما ثبت نشده.اما خرید چوب مناسب لطفا به شهرک خاوران چوب فروشان در شهر تهران مراجعه کنید
علی امینی
شهریور 7, 1398 at 17:40و پرسش بعدی ،من چون در کیش هستم و در اینجا رطوبت بالاست شما فرمودید که بعد از خروج از دستگاه بخار باید دما و رطوبت بیرون از دستگاه کمتر باشه آیا دمای محل زندگیه من با این رطوبت بالا از نظر شما مناسب برای این کار هست یا خیر
علی امینی(کیش)
شهریور 7, 1398 at 17:36سلام و درود بر شما
ضخامت بدنه جعبه بخار چقدر باید باشد تا و اصولا چه اندازه ای برای طول عرض و ارتفاع باید در نظر بگیریم؟؟
هیرسا
مرداد 26, 1398 at 21:58با تشکر از مطالب خوبتون
تجربه من در ساخت جعبه بخار این بوده که به یک خروجی پایین ترین نقطه هم نیاز هست که به اصطلاح بلیدر یا درین گفته میشه و کارش اینه که کندانس حاصل از بخار رو از اون قسمت تخلیه کنیم
مجتبی داودی
مرداد 3, 1398 at 12:54سلام.من میخوام چوب چنار رو به ضخامت یک سانت خم کنم .آیا امکان پذیره؟
عباس جمالی
مرداد 6, 1398 at 06:20با دستگاه بخار خم کنید
سعید
خرداد 16, 1398 at 02:24سلام. مخلصم. چراچوب گردو باغی نمیشه مثل گردوامریکایی خم کرد؟
عباس جمالی
خرداد 17, 1398 at 05:46همه چوب هارو میشه خم کرد ولی هرچیزی اصول داره و چرا شما یک ترم طول میکشه تا بهت توضیح بدم.مکانیک چوب داستان خودشو داره
محسن
فروردین 23, 1398 at 23:44سلام اگر امکان داره درمورد خشک کردن چوب نراد درخشک کن اطلاعاتی به من بدید ممنون میشم
عباس جمالی
اردیبهشت 1, 1398 at 14:51داخل سایت مطلب خشک کردن چوب مطالعه کنید
مهدی علیپور
فروردین 14, 1398 at 12:05شیراز
عباس جمالی
فروردین 22, 1398 at 18:48اقای علی پور تلگرام بهم پیام بده چوب فروش شیراز بهت معرفی کنم 09380985452
مهدی علی پور
فروردین 14, 1398 at 07:25فارس شیراز
عباس جمالی
فروردین 15, 1398 at 05:34مهدی جان متوجه شدم.لازم به قرار دادن چند دیدگاه پشت سر هم نیست.دارم پرس و جو می کنم بهتون اطلاع میدم
مهدی علی پور
فروردین 13, 1398 at 13:51سلام
برای خم کردن چوب به روش بخار ، آیا جایی رو میشناسید که گردو آمریکایی با قیمت و کیفیت مناسب داشته باشند ؟
عباس جمالی
فروردین 13, 1398 at 15:08کدام استان هستید علی اقا؟
اکبر
فروردین 12, 1398 at 15:57سلام . میخوام ی قطعه چوب ۳سانت در ۳سانت(مقطع مربع شکل. رو خم کنم برا پایه مبل از چه چوبی و کدوم روش استفاده کنم . اگر بخوام ی صفحه چوبی رو برا پشتش خم کنم چیکار کنم؟
عباس جمالی
فروردین 12, 1398 at 17:55از روش جعبه بخار و از چوب گردو امریکایی استفاده کنید نه چوب گردو باغی ایران
علی پور
فروردین 10, 1398 at 09:25سلام
برای خم کردن چوب به روش بخار شنیدم که احتیاج به مواد دیگری هم هست
شما میدونید اون چه ماده ای هست که بهش میزنن ؟
عباس جمالی
فروردین 10, 1398 at 09:37به هیچ چیزی نیاز نداره.بخار کار خودشو میسازه
امید
فروردین 9, 1398 at 20:34سلام
ضمن عرض تبریک سال نو
برای خم کردن چوب راش به ضخامت 15 میلیمتر با بخار، چقدر زمان نیاز است؟
زمان قالبگیری چقدر باید باشد؟
با تشکر
عباس جمالی
فروردین 10, 1398 at 06:19سلام.عید شما هم مبارک.به ازای هر 2.5 سانت ضخامت باید حدود 90 دقیقه چوب داخل دستگاه بخار باشه البته این برای گردو عقیم یا همان گردو آمریکایی هستش نه گردو باغی ایران.برای چوب راش حدود 120 دقیقه وقت بزارید.داخل قالب تا رطوبت چوب از دست نرفته نباید از قالب خارج بشه.پس مکانی انتخاب کنید که از رطوبت داده شده کمتر باشه و حدود سه روز بستگی به محیط داره ممکنه تا چند روز هم طول بکشه
محمد
اسفند 27, 1397 at 01:23سلام آقای جمالی برای ساختن ساز ها آیا منبعی وجود داره که به شکل علمی در مورد این صنعت گفته باشه؟ در مورد چوب درخت توت که اکثرا در ساز سازی استفادا میشه اگر امکان داره توضیح بدین؟
عباس جمالی
فروردین 1, 1398 at 17:41سلام.بنده چون تخصصم مبلمان هستش بیشتر در همین قسمت تحقیق می کنم و درس می خونم.از ساز سازی اطلاعاتی ندارم و تا به حال کار نکردم.ببخشید که در این مورد نمی تونم کمک تون کنم
عاطفه
بهمن 10, 1397 at 00:29سلام
جعبه بخار رو چجوری میتونیمتهیه کنیم ؟
عباس جمالی
بهمن 14, 1397 at 09:15سلام باید خودتون بسازید
ناشناس
خرداد 7, 1397 at 20:35من وقتی چوب رو خم می کنم با بخار بعد یک مدت بر می گرده و از حالت اصلی خارج می شه
عباس جمالی
خرداد 12, 1397 at 06:41جه نوع چوبی خم می کنید و اندازه ضخامت چوب چقدره