اصول صحیح طراحی مبلمان چوبی


اصول صحیح طراحی مبلمان چوبی

وجود مبلمان در منزل مانند وجود گوشت در غذا است.بیشترین فضای اشغال شده در دکوراسیون داخلی یک خانه توسط مبلمان می باشد.مبلمان قرار است در قسمتی از منزل قرار گرفته شود و شما مدت های طولانی در روز را روی آن می نشینید، مبلمان فقط یک وسیله راحتی در منزل نیست بلکه سمبل خانه ای مدرن و سرشار از آرامش  است.

طراحی و استفاده از مبلمان قدمتی تاریخی دارد که در آثار تاریخی و نقاشی دوران نوسنگی کشف شده است. به دلیل کمبود چوب، در آن زمان از سنگ برای ساخت لوازم منزل مانند کمد، تخت، نشیمن های سنگی و… استفاده می شد. همچنین در در مجسمه ها و کاوش های اهرام ثلاثه مصر می توان شواهدی از وجود مبلمان را مشاهده کرد. در دوره روم باستان طراحی مبلمان تحت تاثیر طراحی مبلمان دوره مصرباستان بوده است که دارای طراحی مستطیلی و خشن است، مهم ترین مبل این دوره، صندلی کلیسموس است.در قرون بعدی طراحی مبل رومیان از حالت خشن و مستطیلی به حالت منحنی تبدیل شد که سبک خود روم باستان بود.مبلمان قرون وسطی همانند این دوره بسیار خشک و سرد بود و در مبلمان این دوره از منبت های چوبی، رنگ های خاکستری  و بژ استفاده می شد

فرم مبل های پرتجمل قرون وسطی غالبا مربع و مستطیل بوده که دربرخی از موارد انحناهای کوچک کار شده است.مبلمان دوره رنسانس شروع دوره ای جدید در طراحی بوده ، که الهام گرفته از دوره های مصر و روم باستان است.ویژگی مبلمان طراحی شده در این دوره بکارگیری طراحی های تذهیب مانند و پراز نقوش گل وگیاه است که هدف ازاین طراحی ها بیشتر نشان دادن توانایی هنرمندان بوده است.مبلمان دوره ژاکوبین بر خلاف رنسانس به سمت سبک های ملایم تر باتزئینات کمتر تغییر کردند.مبلمان کوتاه تر،مستطیلی با پایه های صاف و باریکتر از ویژگی های مبلمان ژاکوبین است.با انقلاب صنعتی در قرن 19 جمعیت کارگران در شهرها افزایش یافت که باعث ایجاد طبقه ای جدید به عنوان خریداران مبل بود. انقلاب صنعتی باعث تولید انبوه محصولات،طراحی های جدید و منحصر به فرد و پیشرفت سبک های مبلمان گذشته شد که به سبک عصر روشنگری معروف است. در دوره های بعدی مبلمان آرت نوو(اواخر قرن 19)، مبلمان باوهاوس(قرن20)، مبلمان آرت دکو همراه بود که بعد از همه این سبک ها، سبک مدرن و مبلمانی که امروز مورد استفاده قرار می گیرند طراحی شدند.مبلمان مدرن بعد از جنگ جهانی دوم و با مصالح جدید و گسترش یافته ای مانند پلی وودها، فایبرگلاس و پلاستیک ایجادشدند. ویژگی های سبک مدرن سادگی طراحی، استفاده از پارچه های ساده ، نبود منبت کاری و استفاده از متریال های جدید مانند فلز است.

در طراحی مبلمان، طراحان کمتر به مبحث مهندسی و علمی دقت می کنند و بیشتر به دنبال زیبایی و طراحی های شیک و مشتری پسند هستند.یکی از دلایل این اتفاق عدم آگاهی طراحان به حداقل وزن تحمل مصالح استفاده شده و ایمنی های آن است که بخاطر نداشتن اطلاعات کافی و تحقیقات در مورد سازه های مبلمان و تخصصی نبودن طراحان می باشد.

همچنین قابل ذکر است که از طرف مشتری هم به این مباحث دقت نمی شود و معیار قضاوت مبل قیمت و خوشنامی سازنده مبل است. البته این طرز فکر کاملا اشتباه است زیرا تولیدکننده می تواند یک سازه را هم از چوب گردو بسازد هم از چوب کاج که این دو اختلاف قیمت زیادی دارد، پس قطعا قیمت معیار خوبی برای قضاوت نیست.با وجود طراحی مهندسی، سازنده اطلاعات مفیدی درباره سازه بدست می آورد و از طریق آن مبلمان را با قیمت های مختلف تولید کند و خریدار با توجه به نیاز خود خرید کند.

در طراحی مبلمان نکات زیادی باید رعایت شود که اولین آن ویژگی های ظاهری و زیبایی سازه می باشد.مبلمان علاوه بر مصارف روزانه ،زیبایی خانه را افزایش می دهند و مکمل دکوراسیون و تزئین منزل است پس خریدار بر زیبایی و ظاهر مبلمان دقت بالایی دارد.نکته بعدی کارایی مبلمان است، یعنی طراحی مبل باید به گونه ای باشد که کارایی مناسب را در منزل یا محیط کار داشته باشد و مصرف کننده بتواند در کمال آرامش و آسودگی از آن استفاده کند.

اصول طراحی مهندسی

ویژگی بعدی، طراحی مهندسی مبلمان است.منظور از طراحی مهندسی این است سازه بطوری طراحی شود که مقاومت لازم در برار بار های وارده را داشته باشد. در طراحی مهندسی باید نکاتی رعایت شود که چند مورد آن را بیان می کنیم:

  • استفاده از اتصالات مناسب برای سازه در برابر بار با توجه به کاربرد آن
  • تعیین بارهای وارده
  • تحلیل نیروهای داخلی
  • محاسبه طراحی برای جلوگیری از ایجاد تنش در چوب

بارها

اولین گام در طراحی مهندسی محاسبه بار وارد بر یک سازه مبلمان است که باید تحمل کند.البته این بارها غیر قابل پیش بینی هستند ولی اگر طراح نیروی تخصصی باشد با شناخت از شرایط مبل با توجه به کاربرد سازه تا حد امکان می تواند کاهش دهد.طراح مبلمان نقش مهمی در ساخت سازه دارد و باید به قوانین ارگونومی و استاتیکی آشنایی کامل داشته باشد، یعنی مبل به گونه ای ساخته شده باشد که در صورت استفاده دراز مدت آسیبی به بدن مصرف کننده وارد نشود. از نکاتی که باید در بحث ارگونومی رعایت شود می توان به عرض نشیمن گاه، ارتفاع مبل، ارتفاع پشتی مبل، کفی مناسب، دسته مناسب، جنس رویه و … اشاره کرد.از نظر استاتیک و مقاومتی نیز به نکاتی مانند مقدار نیروها، جهت و فراوانی اتفاق آن­ها دقت کرد.

گام بعدی طراحی یا ساخت سازه آزمایشی است، با این روش بارهای وارده پیش بینی شده را بر روی سازه اعمال شده و نتیجه آن بررسی می شود که در صورت لزوم تغییرات بر روی  سازه انجام می شود.در مبلمان سازه آزمایشی همان نقشه هایی است که طراح تهیه می کند و بعد از آن نهایی می گردد ولی در برخی از سازه های چوبی قابل اجرا یک نمونه از سازه تولید می شود.هنگام رسم آزمایشی اعضای سازه با هر اندازه و سطح مقطعی طراحی می شوند که در صورت تایید طرح نیاز به تبدیل به اندازه های واقعی و استاندارد دارد.درک بالا،تجربه کاری و تخصص کافی کمک زیادی به این قسمت می کند و روند طراحی  تولید سازه با سرعت بیشتری ادامه می یابد. در برآورد اندازه ها باید به نکاتی مانند جنس محصولات مصرفی، بار های وارده، مقاومت دربرابر فشار و ضربه دقت کرد. علاوه بر این نکات بعد از شناسایی و انتخاب نکات گفته شده، نوبت به انتخاب و ساخت اتصال های مناسب برای سازه است.

سازه آزمایشی

بعد از طراحی سازه آزمایشی، نوبت به تحلیل سازه چوبی میرسد.متاسفانه تحلیل سازه های چوبی موضوع مهمی است که کمتر به آن توجه می شود. در این مرحله سازه تحلیل می شود تا نیروهای داخلی وارد بر اعضا و اتصالات، تغییر مکان اجزا و قسمت های مختلف محاسبه گردد.البته باید گفت سازه واقعی تحلیل نمی شود بلکه مدل ریاضی آن بررسی می شود.تحلیل یک سازه مبل خیلی پیچیده و مشکل است زیرا یک سازه مبل از اتصالات زیادی تشکیل شده که این اتصالات دارای انعطاف هستند و اکثرا زیر بارهای وارده به طور غیرخطی تغییر شکل می­دهند ، داری انحنا و قوس های مختلف است، از سطح مقطع یکنواختی تشکیل نشده است.از طرفی شکل هندسی مبلمان طوری است که به شکل خطی قابل رسم نیست و حتما باید به صورت سه بعدی باشد و بنابراین تحلیل سازه سه بعدی مبلمان به صورت دستی و محاسباتی کمی غیرممکن می باشد که همین امر باعث تاخیر افتادن اصول طراحی مبلمان شد. امروزه با پیشرفت تکنولوژی با استفاده از کامپیوتر و نرم افزار های تحلیل، تحلیل سازه های مبلمان ممکن شده و محاسبات دستی و خسته کننده کنار گذاشته شده است.

پس از تحلیل سازه مبل، اعضا مختلف سازه مورد بررسی و آزمایش قرار می گیرند تا واکنش اعضا پس از اعمال نیرو مشخص شود. در صورتیکه هر کدام از اعضا انتظار را برآورده نکنند در طراحی آن تجدید نظر خواهد شد. در بعضی از موارد ممکن است اندازه های طراحی شده با اندازه های موردنیاز سازه به دلیل سلیقه هنری طراح و دلایل دیگر متفاوت باشد، گاهی اوقات خیلی کوچکتر و گاهی برعکس می باشد، در این صورت اندازه واقعی مورد نیاز محاسبه و آزمایش و تحلیل دوباره انجام می شود.تعیین اندازه اعضا باتوجه به جنس آن تعیین می شود. در اعضای چوبی سازه، اکثر چوب های مورد استفاده پهن برگان می باشند که خواص فیزیکی و مکانیکی آنها تقریبا مشابه هم می باشد و قابل پیش بینی است. در این بخش اندازه های حداقل مقاومت، ضریب اطمینان و پیش بینی عمر مفید سازه لازم است.

 

مرحله نهایی و مهم در طراحی مقاومت ها، طراحی اتصالات است. در این مرحله تمام مقادیر اندازه اعضا و نیروهای وارده بر آنها محاسبه شده و نیرو های وارد شده بر هر اتصال مشخص شده که طبق آن اتصالات طراحی می شوند.اغلب ضعف و مشکل اصلی مبلمان در قسمت اتصالات است که با عدم آگاهی و علم تولید کننده همراه بوده و بعد از مدتی مبلمان دچار شکستگی از ناحیه اتصالات می شوند.

طراحی مقاومت  و تحلیل سازه یکی از مهم ترین اقدامات طراحی مهندسی مبلمان می باشد که این فرآیند هم به نغع مصرف کننده است هم تولید کننده، مصرف کننده با خیال راحت از محصول استفاده می کند و نگران خرابی و شکستگی مبل، احساس راحتی و آرامش و… نیست ، همچنین تولید کننده نیز با این کار در بحث برندسازی پیشتاز است و همه از محصول این شرکت تمجید می کنند البته در بحث هزینه های تولید، آزمون و خطای سازه ها و مشکلات با مشتری هم به نفع وی می باشد

سطح مهندسی مبلمان

امروزه با کمک علم تحلیل سازه و مقاومت های آن و همچنین کنترل کیفیت محصول، مبلمانی با اصول مهندسی شده طراحی و تولید می شوند که با استفاده از هنر همراه است.با صحبت های گفته شده مهندسی محصول دو ابزار قدرتمند در اختیار دارد که مکمل قضاوت و تجربه در طراحی مؤثر سازه مبلمان می­باشند و می­توانند در اجتناب از ساخت محصولی که زیر بار سرویس احتمال شکست دارد، کمک نمایند..

مطلب مفیدی برای شما بود ؟ پس به اشتراک بگذارید برای دوستانتان

عباس جمالی

281 مطلب منتشر شده

کارشناس و متخصص صنعت چوب و مبلمان/نویسنده و مدرس رشته طراحی و تولید مبلمان

درباره این مطلب نظر دهید !

ثبت نام کلاس‌های حضوری آموزشگاه