انواع رنده های نجاری و کاربرد آنها

رنده نجاری

 

برای هموار کردن و از بین بردن پستی و بلندی های سطح چوب و قطعات برش خورده مبلمان از رنده استفاده می کنند.قبل از برش چوب،به وسیله رنده،الوار چوب ماسیو را یک رو و یک نر میکنیم تا معایبی که در هنگام خشک شدن بر روی آنها ایجاد میشود،مانند:کاسه و سینه،کمانی،تابیدگی،فنجانی در “روی” الوار چوب ماسیو و همچنین تغییر ابعاد در اثر همکشیدگی چوب یا معایبی مثل لوزی و الماسی شدن باعث می‌شود الوار گونیا نباشد و باید قبل از برش از رنده استفاده کنیم تا سطح کاملا صاف و گونیایی داشته باشیم که قدیم از رنده های دستی استفاده می شده است.
رنده ها به دو دسته فلزی و چوبی تقسیم شده اند که رنده های چوبی از چوب های ممرز،چنار،آزاد و… ساخته می شده اند که دانسیته و سختی بیشتری نسبت به چوب های دیگر داشتند؛باید اضافه کنم ساختمان رنده ها تقریبا شبیه هم بوده و نکته کلیدی شناخت انها اجزاء این ساختمان می باشند که در این مبحث به شناخت انها می پردازیم

رنده ها از نظر کاربرد به سه دسته تقسیم می شوند:

نوع اول:رنده هایی که برای تسطیح چوب به کار می رود مانند رنده قاچی،یک تیغ،دو تیغ،پرداخت،رنده دستگاه یا رنده بلند
نوع دوم:رنده هایی که برای فرم دادن به چوب و ایجاد قوس در سطح کار مورد استفاده قرار می گیرد مانند رنده کاس و سینه،بال کبوتری،افرازو… .
نوع سوم:رنده هایی که در شکاف زدن و فرم دادن قطعات اتصال به کار می روند مانند رنده های طرح فرنگ(گرات)دوراهه،کنشافت و …

IMG_5314-1024x375

اجزاء و قسمت های مختلف رنده های دستی نجاری شامل:کوله یا بدنه،شاخ یا مشته،پشتی کوله یا دسته،دهانه،تیغه و پشتی آن،دکمه ظربه،کف رنده،گوه،پیچ تنظیم کف رنده،پیچ ثابت کننده،پیچ بن افشار و … می باشد

شاخ رنده در واقع همان دسته رنده می باشد که برای هدایت رنده روی چوب به کار می رود.شاخ رنده باید از چوب محکم مانند ممرز،راش،چنار و… تهیه شود و به وسیله اتصال گرات یا اتصال کوله به رنده متصل شده باشد

پشتی کوله قسمت انتهای بدنه رنده یا محلی که با دست راست گرفته می شود

دهانه رنده در سه وضعیت مختلف فروخته می شود به نام دهانه گشاد،دهانه تنگ،دهانه صحیح معروف هستند که دهانه در رنده هایی که باید پوشال برداری ظریف تری از روی کار بردارند باریک تر می باشند و رنده هایی که پوشال برداری بیشتری از کار بر میدارند باید گشاد تر باشد.دقت بفرمایید در داخل کوله رنده یک شکاف برای قرار دادن تیغه و گوه و همچنین اهن پشت تیغه ایجاد شده است که قسمت بالا ی شکاف را دهانه پوشال و قسمت پایین که تیغه از آن بیرون می آید دهانه رنده می گویند.

تیغه رنده به شکل مستطیل و از فولاد آلیاژی ساخته می شود،البته شکل تیغه بستگی به نوع رنده و کاری که از آن انتظار داریم متفاوت می باشد.زاویه تیغه نیز بستگی به نحوه قرار گرفتن تیغه در کوله رنده دارد یعنی هرچه تیغه رنده در داخل کوله عمود تر باشد زاویه تیغه بیشتر است که در نتیجه پوشال کمتری از سطح کار بر میدارد و برعکس هرچه زاویه کمتر باشد یعنی خوابیده تر و تیغه با چوب بیشتر درگیر می شود( رنده تخت ژاپنی) و پوشال بیشتری از سطح چوب بر میدارد،باید اضافه کنم زاویه گوه یا به اسم زاویه تیغه معروف است باید در کارهای صنایع چو ب 25الی 30 درجه باشد و اگر کمتر از 25 باشد لبه تیغ کشیده و تیزی آن بیشتر می باشد  و اگر اندازه زاویه بیشتر حدی که گفته شد بیشتر باشد پخ تیغه کم می شود و تیغه عمل رندیدن را به سختی انجام می دهد.

 

رنده قاچی رنده ای است که برای صاف کردن و تسطیح چوب های دارای ناهمواری زیاد استفاده می شود.دهانه رنده قاچی به دلیل ضخامت پوشال ایجاد شده نسبت به رنده های دیگر گشاد تر است و کف رنده قاچی بهتر از چوب ممرز ساخته شود.پهنای تیغه رنده قاچی بین 24 تا 33 میلی متر است و پهنای کوله رنده بین 41 تا 50 و طول آن 24 میلی متر است.تیغه رنده قاچی تخت زاویه 45 درجه در کوله قرار می گیرد.مقدار بیرون زدگی تیغه از کوله در رنده قاچی بیشتر از رنده های دیگر است.

 

رنده یک تیغ:پس از رنده قاچی هنوز سطح چوب دارای ناهواری است که باید این ناهواری را به وسیله رنده یک تیغ از بین برد و سطح چوب را تقریبا صاف کرد.همچنین از رنده یک تیغ برای یکنواخت کردن سطح چوب هایی که داری پستی بلندی کمی هستند استفاده می شودو زاویه قرار تیغه در رنده 45 درجه می باشد

رنده دو تیغ:شکل رنده مانند رنده یک تیغ است با این تفاوت که رنده دو تیغ از یک تیغه و یک پشت بند  تیغ تشکیل شده هستند که در مجموع دو تیغ نامیده می شود و این رنده برای تسطیح بهتر سطح کاری و از بین بردن آثار به جا مانده از رنده یک تیغ استفاده می شود و برای پوشال برداری ظریف به کار می رود(زاویه قرار تیغه 45 درجه می باشد.

رنده یک تیغ

 

رنده پرداخت وسیله است که در آخرین مرحله کار و برای از بین بردن ناهواری احتمالی به جا مانده از رنده دو تیغ به کار می رود به این علت که رنده پرداخت آخرین رنده ای است که برای تسطیح سطح چوب مورد استفاده قرار می گیردو باید دقت کرد که تمام ناهواری سطح چوب برداشته شده باشد و قطعه کار فاقد هر گونه ناصافی باشد(زاویه قرار تیغه 48 تا 50 درجه می باشد).

رنده پرداخت

 

رنده خشی عمل تسطیح چوب را انجام نمی دهد؛بلکه چون تیغه آن دارای شیار می باشد می توان از آن برای برطرف کردن ناهواری های کوچک در سطح کار و همچنین پاک کردن مواد اضافی روی چوب استفاده کرد.یکی از مهم ترین کاربرد رنده های خشی این است ایجاد سطح چسب بیشتر بین دو قطعه چوب است به این علت که اگر بخواهیم دو قطعه چوب را که هر دو کاملا پرداخت شده اند به هم بپسبانیم به دلیل وجود اصطحکاک کم اتصال محکمی قرار نمی شود برای رفع این مشکل با رنده خشی روی چوب خط می اندازیم.زاویه قرار تیغه از 75 تا 80 درجه می باشد تقریبا عمود است.دقت بفرمایید هرچه زاویه قرار تیغه در داخل کوله کمتر باشد پوشال بیشتری بر میدارد و برعکس هر چه زاویه عمود باشد پوشال کمتری بر می دارد(پخ تیغه 25 درجه می باشد).

انواع رنده خشی

عکس تیغه رنده خشی

 

رنده بلند نجاری معروف به رنده دستگاه:رنده های معمولی قادر به تسطیح چوب های ناهوار خیلی بلند مثلا 1 متر نیستند به دلیل کوتاه بودن طول بدنه انها باعث می شوند که رنده به صورت موجی در داخل پستی و بلندی ها حرکت کند و قادر نباشد عمل رندیدن را به درستی انجام دهد برای حل این مشکل رنده هایی ساخته شده اند که طول کوله آنها از رنده های معمولی بیشتر است که به نام رنده دستگاه شناخته می شود.رنده دستگاه  در دو نوع چوبی و فلزی وجود دارد و کوله رنده دارای  طول 60 سانتی متر  است و زوایه برش 45 درجه می باشد و این رنده بهتر از چوب های ممرز،افرا،راش ساخته شود.

رنده دستگاه

 

رنده بغل دوراهه ساده:این رنده در دو نوع چوبی و فلزی وجود دارد تیع رنده به عرض 18،24،28،30 میلی متر ساخته می شود در واقع پهنای تیغه در کف رنده برابر با تمام پهنای کوله رنده است و از این رنده برای ساخت اتصال نیم و نیم و دوراهه کردن نر تخته های چوبی استفاده می شود.معنی دوراهه کردن این است که پلدار کردن امتداد طول یا عرضی لبه چوب ها مانند لبه درب ها،جای شیشه قاب ها و … به کار می رود،دقت بفرمایید این رنده گونیا ندارد و فقط عمق قابل تنظیم است.

رنده بغل دوراهه

رنده بغل دوراهه فلزی

 

رنده بغل دوراهه متغیر:این رنده معمولا تمام فلزی و نسبت به رنده ساده دوراهه دارای کارآیی بیشتری می باشد.این رنده دارای گونیای متحرک و تیغه قابل تنظیم است که به وسیله آن می توان عمق و عرض دوراهه را تنظیم کرد.

رنده بغل دوراهه متغییر

 

رنده کنشکاف یا رنده کنجشکاف:هرگاه بخواهیم روی ضخامت یا عرض چوب شیاری موازی با الیاف چوب ایجاد کنیم از رنده کنشکاف یا کنجشکاف استفاده می کنیم.این رنده دارای گونیای متغییر است و دارای تیغه با اندازه های مختلف است که بر اساس عرض قطعه کار مورد نظر انتخاب می شود و معمولا عر ض تیغه ها بین 6 تا 16 میلی متر متغیر است.این رنده از قسمت های مختلف تشکل شده است که هرکدام وظیفه خاصی را بر عهده دارند شامل:ضامن تنظیم کننده تیغه،عمق سنج،ضامن راهنما،تیغه برش دهنده.

رنده کنشکاف

 

از خانواده رنده های گرات برای ساخت اتصالات استفاده می شود

رنده کنشکاف طرح فرنگ:به وسیله این ابزار می توانید به راحتی شکاف اتصال طرح فرنگ ایجاد کنید.تیغه این رنده به شکل L هست و در اندازه های مختلف وجود دارد و می توانید به اندازه های مختلف شکاف ایجاد کنید*این رنده برای ساخت اتصالات و ایجاد شکاف گراد استفاده می شود در بالای این رنده پیچی وجود دارد که به وسیله آن می توانید عمق شکاف برداری را تنظیم کنید.

رنده کنشکاف طرح فرنگ

 

رنده زبانه طرح فرنگ:این رنده در واقع شبیه اره طرح فرنگ عمل می کند و روی قطعه کار در جهت طولی و عرضی زبانه ایجاد می کند.این رنده بیشتر در نوع چوبی می باشد.تیغه این رنده طوری داخل کوله قرار گرفته که حین کار از یک قطعه کار پوشال بیشتر برمیدارد و از قسمتی پوشال کمتری و در واقع زبانه طرح فرنگ را ایجاد می کند.

زبانه طرح فرنگ

 

رنده بال کبوتری:این رنده به شما کمک خواهد کرد عمل تسطیح را در قوس های داخلی و خارجی،قوس های شکسته و نیم قوس داخلی و خارجی بزرگ و کوچک، حتی قسمت ها و مسیرهایی که کاسه و سینه شده است و قابل پرداخت با رنده معمولی نیست از رنده بال کبوتری استفاده خواهیم کرد.از رنده بال کبوتری می توانیم به عنوان لیسه هم استفاده کنیم.کار با این رنده بسیار اسان است کافیه رنده را به دو دست خود گرفته و بر روی کار بکشید.

رنده بال کبوتری

 

رنده معروف به کاس و سینه:برای رنده و پرداخت کردن قسمت هایی از قطعه کار که محدب و مقعر به اصلاح نجاران کاس و سینه می باشد مثل پشتی صندل و غیره از این رنده آمریکایی استفاده می شود.کف این رنده از نوعی ورق فولادی فلزی ساخته شده است گه قابلیت ارتجاعی بوده و با پیچی که برای این کار تعبیه شده است می توان آن را به حالت محدب و مقعر در آورد.

رنده کاس و سینه

 

رنده تخت ژاپنی:همان طور که در اویل متن گفته شدهرچه تیغه رنده در داخل کوله عمود تر باشد زاویه تیغه بیشتر است که در نتیجه پوشال کمتری از سطح کار بر میدارد و برعکس هرچه زاویه کمتر باشد یعنی خوابیده تر و تیغه با چوب بیشتر درگیر می شود( مانند رنده تخت ژاپنی) و پوشال بیشتری از سطح چوب بر میدارد.

رنده تخت ژاپنی

 

رنده کله چوب:رنده های معمولی اغلب برای رندیدن در جهت الیاف چوب ساخته و طراحی می شوند و برای رندیدن در الیاف چوب ساخته شده اند و برای جهت عمود بر الیاف(کله چوب)کاربرد ندارد چون باعث شکسته شدن الیاف می شوند.دلیل اصلی نبودن زاویه قرار تیغه در این گونه رنده ها می باشد برای رفع این عیب از رنده کله چوب استفاده می کنیم که زاویه قرار تیغه 10 الی 15 درجه می باشد قرار گیری تیغه در این زاویه باعث می شود که قدرت برخورد تیغه با الیاف بیشتر شده و قادر به قطع الیاف چوب باشد.

رنده کله چوب

 

رنده فلزی یا رنده معمولی:امروزه چون رنده های چوبی کمتر تولید می شود بیشتر کارگاه ها از این مدل رنده دارند.مزایای این رنده رندیدن دقیق و ظریف قطعه کار،دوام زیاد رنده،سهولت تنظیم تیغ رنده،عدم تغییر فرم کف رند،داشتن مشتی که باعث مسلط شدن بر روی چوب را می دهد.

رنده نجاری

 

تلگرام نجارکوچک

مطلب مفیدی برای شما بود ؟ پس به اشتراک بگذارید برای دوستانتان

عباس جمالی

281 مطلب منتشر شده

کارشناس و متخصص صنعت چوب و مبلمان/نویسنده و مدرس رشته طراحی و تولید مبلمان

درباره این مطلب نظر دهید !

ثبت نام کلاس‌های حضوری آموزشگاه